Magnetisme
De Magneet
Een magneet is een onzichtbaar krachtveld dat vrijwel overal om ons heen is. Het wordt al eeuwen gebruikt in de navigatie met behulp van een kompas.
Het is ook de basis van elektriciteit. Door een magneet langs een spoel te laten draaien kan je namelijk al elektriciteit maken.
Wij kennen 3 soorten magneten:
- Permanente magneet (deze magneet is altijd magnetisch)
- Tijdelijke magneet (deze magneet is tijdelijk magnetisch)
- Elektrische magneet (deze magneet is alleen magnetisch als er elektriciteit op staat)
Permanente magneten kom je vaak tegen als koelkastmagneten maar ook magneetvissers gebruiken deze graag. Tijdelijke magneten worden veel gebruikt in sorteermachines. Door tijdelijks iets magnetisch te maken kan eenvoudig gesorteerd worden. De elektrische magneet wordt vaak gebruikt in magnetische bouwkranen. Deze tillen iets op, en laten het weer los zodra de spanning van de magneet af is.
Een magneet heeft een Noordpool en een Zuidpool. De magnetische veldlijnen lopen van de Noordpool naar de Zuidpool. Op de magneet is de Zuidpool vaak aangegeven met een S. Dit is gedaan om te voorkomen dat de N teveel op een Z gaat lijken op het moment dat je de magneet gaat draaien.
In de magneet lopen de veldlijnen juist weer van Zuid naar Noord. Op die manier creëren ze een compleet rondje om, en door de magneet. De veldlijnen kunnen elkaar niet kruisen.
De spoel
De spoel is een elektrische magneet. Door een spanning op een spoel te zetten wordt deze magnetisch. Dit wordt veel gebruikt in relais om deze te kunnen schakelen.
De N & Z pool van een spoel kan je aan de hand van wat regels bepalen.
De N & Z pool zijn afhankelijk van de:
- Richting van de stroom.
- Richting van de wikkeling.
Als de stroom naar je toekomt geven we dat aan met een puntje.
Als de stroom van je afgaat geven we dat aan met een kruisje.
Zie het als een pijl die afgeschoten wordt. Als je de pijl afschiet zie je enkel het veertje (kruisje) en als de pijl op je afkomt zie je enkel de kop (cirkel) op je afkomen.
Het cirkeltje en kruisje geven ook gelijk de richting aan van het draaiveld. Zo is een cirkel een linksdraaiend veld en een kruisje een rechtsdraaiend veld.
Ook dit kan je weer eenvoudig onthouden omdat je een kruisschroef altijd rechts vast draait.
Als we er nu een stroom op zetten krijg je het volgende resultaat:
